Op weg naar medemenselijke arbeidsovereenkomsten

Weerspiegelen je arbeidsovereenkomsten de waarde die je hecht aan de relatie met jouw medewerkers?

Vaak volgt na een zorgvuldige en mensgerichte sollicitatieprocedure een nogal zakelijke arbeidsovereenkomst. Niet geschreven vanuit het beoogde welzijn van alle partijen, maar vanuit het perspectief van de meest dominante partij. Die kan zich een – vaak door advocaten geadviseerde – houding permitteren, die uitmondt in een overeenkomst waarin hij zo min mogelijk last heeft van allerlei denkbare risico’s.  De andere partijen ‘nemen voor lief’ wat er in de overeenkomst staat, omdat zij in meer of mindere mate afhankelijk zijn van wat de dominante partij te bieden heeft.

Veel organisaties werken met dit soort overeenkomsten, al dragen die in inhoud, proces en toon niet bij aan het welzijn van alle betrokkenen. En reflecteren ze ook niet hoe de organisaties eigenlijk om willen gaan met mensen.

Een ‘conscious contract’ is gericht op de ‘simultane belangenbehartiging’ van alle betrokken partijen. Maar hoe wordt het gesprek daarover gevoerd? Aan welke afspraken hebben de betrokken partijen behoefte? En moeten die ook daadwerkelijk worden vastgelegd, en zo ja, hoe? 

Het project Conscious Contracting is erop gericht om organisaties te helpen om hun overeenkomsten ondersteunend te maken aan de onderlinge relatie. De focus in het project ligt op de werkgever-werknemer relatie en daarbij passende arbeidsovereenkomsten. 

Lees hier meer over Conscious Contracting. 

Het pilot-traject

Gedurende het pilot-project, dat loopt van september 2022 tot mei 2023, gaan zeven organisaties bestaande uit o.a. Viisi, The Colour Kitchen, Valstar Simonis, Actief Zorg, Gemeente Alkmaar en BplusC aan de slag met Conscious Contracting in hun organisatie.

De deelnemende organisaties worden geïnspireerd met mooie voorbeelden, gaan reflecteren op hun eigen arbeidsovereen-komsten en krijgen concrete tools aangereikt die ondersteunen om het anders te gaan doen in hun eigen werkpraktijk.

Met de geselecteerde organisaties doorlopen we een aantal stappen, die hiernaast worden toegelicht. 

Aanmelden voor het Eindevent op dinsdag 27 juni 2023 kan hier

Per organisatie houden we een intakegesprek met de directie, betrokken juristen/HR adviseurs en eventueel een afvaardiging van de medewerkers, om hun ambities op dit terrein te bespreken en commitment te krijgen op de aanpak en potentiële uitkomsten. Waar mogelijk worden ook medewerkers of ingehuurde arbeidskrachten, die aan de werknemerskant van arbeidsrelaties staan, bij de intake betrokken. Relevante feiten en cijfers worden in kaart gebracht: om hoeveel contracten gaat het, wat zijn de ervaringen tot nu toe met eventuele arbeidsconflicten etc. Per instelling wordt vastgesteld wie de vaste contactpersoon is. Waar mogelijk worden ook meteen communicatiemedewerkers betrokken om de ontwikkelingen en resultaten binnen de organisaties te delen.

Met elke organisatie wordt een quick scan gemaakt van missie, visie en organisatiedoelen in relatie tot menswaardige bedrijfsvoering en hun arbeidscontracten. We kijken hierbij naar hoe de mens aan bod komt in de arbeidscontracten en naar het proces dat binnen de organisatie doorlopen wordt in de aanloop naar contractering. Wie zijn betrokken bij de werving en selectie, welk type gesprekken worden er gevoerd met een potentiële kandidaat, hoe worden dingen uitgevraagd en vastgelegd, en door wie?

De quickscans geven een indicatie van de mate waarin de organisatie al bezig is met menswaardige bedrijfsvoering en waar dit zich al dan niet vertaald heeft naar processen en afspraken, rond het aangaan van arbeidsrelaties en de ‘warmte’ van de bedrijfscultuur. Voor de quickscans wordt een eenvoudig analysekader ontworpen, waarmee organisaties deels zelf de quickscan kunnen uitvoeren.

In 2 regionale werksessies gaan deelnemende organisaties samen aan de slag. Betrokkenen rond het werving en selectieproces wisselen kennis en ervaringen uit over welke arbeidscontracten gehanteerd worden, welke regels daar aan ten grondslag liggen en wat deze beogen te regelen. Daarnaast kijken we naar de processtappen die in de aanloop naar de contracten gezet worden. Hierbij wordt ook verkend wat er gebeurt als bepaalde afspraken niet vastgelegd worden. Wat gaat er dan mis?

Uit de resultaten van de werksessies verschillende deelnemende organisaties naast elkaar en trekken hier rode draden uit.

In een ‘ontregelsessie’ per organisatie kijken we waar ruimte in de regels te creëren is. Ook verkennen we andere manieren om relaties te onderhouden en sturen. Op basis van deze sessies kiezen organisaties welke rek ze willen gaan toepassen, met een ontregelstrategie op maat. Hiermee gaan ze in hun eigen organisatie aan de slag. Het projectteam helpt hen hierbij door mee te denken over nieuwe contractvormen en formuleringen. waar gewenst kan hierbij juridisch advies en ondersteuning gegeven worden door Bruggink & van der Velde.

Voorgaande stappen monden uit in een concept-handreiking Conscious Contracting (CC) op het vlak van arbeidsrelatie. Dit bestaat uit een procesbeschrijving en gespreksmateriaal t.b.v. een conscious contracting traject voor organisaties, die willen dat hun overeenkomsten recht doen aan de betrokken mensen en hun onderlinge relaties. Hier hoort ook een menukaart bij met bruikbare onderdelen die organisaties al dan niet kunnen opnemen in hun contracten.Aan de deelnemende organisaties wordt gevraagd de verschillende onderdelen in hun eigen werkpraktijk te toetsen, zodat ze verder aangescherpt kunnen worden.

Bij het anders opstellen van arbeidscontracten in de praktijk komen de deelnemers allerlei beren op de weg tegen. Grofweg worden er beren op de weg verwacht op vier aspecten:

  1. Medewerkers. Kunnen HR en juristen ermee uit de voeten? Kunnen werknemers en leidinggevenden ermee uit de voeten? Begrijpen de betrokkenen wat er beoogd wordt.
  2. Organisatiebeperkingen. Wettelijke eisen op het gebied van arbeidsrecht, beperkingen op basis van privacyregelgeving, hoe past de aanpak in de HR cyclus van organisaties.
  3. Aansturing. Wil men serieus met de nieuwe aanpak aan de slag? Mogelijke botsing met andere (organisatie)waarden. Bereidheid om een voortrekkersrol te pakken en deze te materialiseren.
  4. Relaties. Wie gebruikt het contract nog meer (afhankelijkheden)? Kunnen zij ermee uit de voeten? Aansluiting bij de wensen van derden?

Deze beren worden per organisatie in kaart gebracht en vervolgens besproken en aangepakt in een brede werkconferentie. Hierbij zijn niet alleen de deelnemende organisaties aanwezig, maar ook andere stakeholders en experts. Op basis van de uitkomsten van de werkconferentie wordt de handreiking verder aangescherpt en definitief gemaakt.

Aan het einde van het project wordt een afsluitend event georganiseerd waarin de resultaten gedeeld worden en de handreiking wordt gepresenteerd aan een breder publiek. Ook wordt in die periode ingezet op bredere aandacht in de media en publicatie in wetenschappelijke of praktijkgerichte tijdschriften.

Aanmelden voor het eindevent op 27 juni 2023 kan hier

Voor wie?

We zoeken 8 organisaties die een sterke, intrinsieke motivatie hebben om in arbeidsovereenkomsten meer recht te doen aan het welzijn van alle betrokkenen. Die zin hebben om in een veilige setting met ons te innoveren en te experimenteren en bereid zijn om (waar nodig geanonimiseerde) inzichten en ervaringen te delen met andere organisaties.

We streven naar een mix van (familie)bedrijven, maatschappelijke organisaties en multinationals, variërend in grootte (minimaal 30 medewerkers). De contactpersonen komen vanuit HR, juridisch, managementteam en in sommige gevallen ook CSR of marketing (employer branding). Aan deelname zijn geen kosten verbonden.

Naast de acht pilotdeelnemers is er ruimte voor organisaties die vanaf de zijlijn mee willen lopen met de pilot en ervan willen leren voor eventuele toepassing in hun eigen organisaties. Ze worden op de hoogte gehouden van de stappen die gezet worden, en op sommige momenten gevraagd om input te leveren of vragen te beantwoorden om zo de kennis  in dit traject te kunnen vergroten.

Wat levert de deelname op?

De deelnemende organisaties worden geïnspireerd met mooie voorbeelden, gaan reflecteren op hun eigen arbeidsovereenkomsten en krijgen concrete tools en support om het echt anders te gaan doen in hun eigen werkpraktijk.

Het pilot-traject:

  • ondersteunt organisaties bij het reflecteren op hun eigen arbeidsovereenkomsten en de mate waarin daarin recht wordt gedaan aan relaties en de betrokken partijen.
  • inspireert en stimuleert met voorbeelden dat het ook anders kan, op een juridisch verantwoorde manier.
  • ondersteunt om het anders te gaan doen in de eigen werkpraktijk en samen met andere organisaties concrete tools hiervoor te ontwikkelen. Zoals een stappenplan voor de vormgeving van een Conscious Contracting proces en modelovereenkomsten.


Met als eindresultaat aansprekende overeenkomsten, die juridisch verantwoord zijn en bijdragen aan een duurzame en gelijkwaardige relatie met medewerkers. Die aansluiten bij de waarden en identiteit van de organisatie en bijdragen aan een betere arbeidsmarktpositie.

Do-It-Yourself traject

Inmiddels is een groep van 7 organisaties gestart met het pilot-traject en aan de slag gegaan met de arbeidsovereenkomsten in hun organisatie. Om nog veel meer organisaties de kans te geven om stappen te zetten op dit gebied, zijn we gelijktijdig gestart met een meeloopgroep: het Do-It-Yourself traject. 

We hebben inmiddels al een mooie groep van 20 organisaties zoals IDFA, ROTO, MarleenKookt, MVO Nederland, Goldschmeding Foundation en Verstegen Spices & Sauces. Er is nog ruimte om je aan te melden voor het DIY-traject. De uitnodiging en het aanmeldformulier vind je hieronder:

Het projectteam

In dit project komen verschillende kennisgebieden bij elkaar. Vanuit 7Zebra’s brengt dr. Boukje Keijzer het gedachtegoed van ‘de regels en de rek’ in. Prof. Harry Hummels draagt zorg voor de inbedding van het gedachtegoed rond ‘Agape in bedrijven’ vanuit de Universiteit van Maastricht. En prof. Eric van de Luijtgaarden (Universiteit van Maastricht en Hogeschool Zuyd) voegt daar de insteek van ‘Preventive Law’ aan toe. De juridische randvoorwaarden van het project worden bewaakt door advocatenkantoren Bruggink & Van der Velden (Daniël Maats en Evelyne Hof) en Lexence (Bas Martens). Beide kantoren beschikken over veel deskundigheid op het vlak van ‘bewuste’ arbeidscontracten.

De projectleiding, inhoudelijke analyse en vertaling daarvan naar instrumenten, is in handen van 7Zebra’s (Boukje Keijzer en Margot Gerritsen). Firma Twist (Judith Steitner en Monique Vering) verzorgt het overall programmamanagement en de communicatie.

Dit project wordt uitgevoerd in opdracht van de Stichting Agape in Organisaties en mogelijk gemaakt door De Goldschmeding Foundation.

Contact

Voor meer informatie of deelname aan het pilot-traject kun je contact opnemen met Judith Steitner.

Via deze LinkedIn groep kun je op de hoogte blijven van onze activiteiten, of meld je aan voor de nieuwsbrief.