Het begon met een boekhandel in Kampen in 1857. De naam van het bedrijf herinnert nog altijd aan oprichter Gerhardus Philippus Zalsman. Na ruim honderd jaar kwam het bedrijf in handen van de familie Verlind, die nog altijd aan het roer staat. Inmiddels behoort Zalsman tot de vijf grootste drukkers van Nederland. Met een team van honderdvijftig mensen geven ze advies, verzorgen ze de productie en regelen ze de logistiek.
De mens centraal
Bij Zalsman hechten ze eraan om dingen op een verantwoorde manier te doen. De processen zijn erop gericht om op een duurzame manier het maximale uit hun mensen te halen: “Op deze manier is iedereen van waarde en geven we betekenis aan ons werk.”
Gerwin de Vries kreeg als zestienjarige schoolverlater de kans om te beginnen als leerling drukker en groeide helemaal mee met het bedrijf. Hij is overigens niet de enige. Meer van zijn collega’s zijn jong begonnen en meegegroeid met de onderneming, sommige zelfs tot in het managementteam. Als directeur is hij de afgelopen jaren verantwoordelijk geweest voor de vestigingen Kampen en Heerenveen. En vanuit een intrinsieke motivatie bezig met medemenselijk ondernemen.
“Medemenselijk ondernemen betekent voor ons dat iedereen mee kan doen binnen de organisatie, of je nu gediplomeerd bent of een kwetsbare arbeidsmarktpositie hebt. We kijken niet naar je achtergrond of de voorkeuren die je hebt in het leven. Wat wij belangrijk vinden, is om onze mensen goed te leren kennen en te weten waar hun interesses en kwaliteiten liggen. Als iemand, om verder te kunnen komen binnen het bedrijf, een vakdiploma wil halen, werken we daar van harte aan mee.”
Om ervoor te zorgen dat mensen zich thuis voelen bij Zalsman en duurzaam aan het werk blijven, is er geïnvesteerd in een app om de tevredenheid onder de mensen te kunnen meten. Elke vier weken krijgen de medewerkers vier vragen die zij op hun eigen moment mogen beantwoorden. Zo komen er snel dingen naar voren waar direct op kan worden ingespeeld. Ook wordt er gestimuleerd om voortdurend met elkaar in gesprek te blijven en vinden er jaarlijkse doelstellingsgesprekken plaats.
“De mensen weten dat ze altijd welkom zijn om bij ons binnen te lopen. Hierdoor komen medewerkers zelf met hun vragen en opmerkingen.”
Vitaliteit
Herman en Hugo Verlind, de eigenaren van Zalsman, zijn voormalig topvolleyballers. Dat vitaliteit binnen het bedrijf een grote rol speelt, is dus niet verwonderlijk. Tegelijkertijd kan het ook niet anders. In de productiehal wordt fysiek zwaar werk uitgevoerd en op kantoor ligt de mentale belasting hoog. Ook de vergrijzing en de stijgende pensioenleeftijd spelen hierbij een rol.
“Ondanks dat willen we dat iedereen de eindstreep haalt. We zagen dat mensen in de productie vaak wat kleine, fysieke klachten kregen. Door die mensen nu goed te helpen, voorkomen we straks, op latere leeftijd, uitval. Zo hadden we een hartstikke mooi plan: gratis fruit in de kantine en sporten op kosten van de zaak. Maar ja, iedereen die al naar de sportschool ging, ging nu op kosten van Zalsman, en mensen die niet sporten, gingen nu nog steeds niet. Dat moest anders!”
Zalsman heeft een interne peiling gehouden naar de behoefte van de medewerkers. Zo ontstond het idee van een vitaliteitsprogramma. Met een subsidie van de provincie Overijssel om vitaliteit bij bedrijven op de kaart te zetten, is dit programma gestart in samenwerking met Lifeguard, een organisatie die werkt met oud-topsporters. Zij hebben een nulmeting gedaan onder de medewerkers die mee wilden doen. Voor zo’n 60% van de medewerkers werden workshops georganiseerd over slapen, sporten, mindfulness, voeding, etc. Na een jaar is er opnieuw een meting gedaan en daaruit bleek dat de mensen aantoonbaar vitaler waren.
“Als organisatie wil je natuurlijk weten wat zo’n programma concreet heeft opgeleverd. Het ziekteverzuim was van 4,6% gedaald naar 2%, een besparing van zo’n € 200.000,-. Naar aanleiding hiervan hebben wij onze ziekteverzuimverzekering opgezegd.”
In 2017 werd Zalsman uitgeroepen tot het Meest Vitale Bedrijf van Nederland: ‘Zalsman investeert, in een slecht renderende markt veel geld in medewerkers als belangrijkste kapitaal van de organisatie’, aldus het juryrapport. Een mooi compliment!‘’
Oog voor de wereld
Op de vraag of een drukkerij, gezien de basismaterialen als drukinkt en papier en het (van oudsher) chemische proces, ook in staat is om duurzaam te werken, is het antwoord helder.
“Een duurzame bedrijfsvoering begint met een duurzaam inkoopbeleid. Daarom werken we conform de richtlijnen van ISO 14001. Wij drukken alleen maar op FSC papier, afkomstig uit verantwoorde bossen. In plaats van papier is stone paper een alternatief voor kunststof materiaal voor bijvoorbeeld bloemkaartjes. Stone paper is voor 90% gemaakt van betongruis, volledig recyclebaar en heeft als bijkomend voordeel dat het niet absorbeert, waardoor er minder inkt nodig is.”
Zalsman werkt ook met Paper Wise, een boomvrij product, gemaakt van landbouwafval dat overblijft na de oogst van rijst, graan, maïs en suikerriet. Het productieproces van Paper Wise is gericht op ‘zero waste’ en het behoud van ecologie. De fabrieken staan in Colombia en India en zijn van grote betekenis voor de lokale bevolking.
De zwarte inkt die wordt gebruikt is biologisch. Dat betekent dat minimaal 90% van de inkt bestaat uit plantaardige dragerolie. Bij een deel van de machines wordt gewerkt met chemieloze aluminium drukplaten. Bij de ontwikkeling van deze drukplaten zijn geen chemicaliën meer nodig, wat bijdraagt aan een schoner productieproces. Daarnaast is het aluminium 100% recyclebaar: “Als de techniek het toelaat, willen we in 2025 volledig overgestapt zijn.”
Elke dag worden de persen grondig gereinigd met middelen die voldoen aan de zogenoemde K3-klasse. Deze klasse toont aan dat de middelen veilig en milieuvriendelijk zijn. Last but not least rijden er acht elektrische carpool auto’s voor het woon-werkverkeer, waarmee vierentwintig medewerkers dagelijks naar Zalsman komen.
Medemenselijkheid in de keten
Het is duidelijk dat binnen de muren van het bedrijf goed is nagedacht over medemenselijkheid en over het minimaliseren van de ecologische footprint. Ook in de rest van de keten is medemenselijkheid een belangrijk thema.
Een van de partners van Zalsman is CO2 Operate van Paul Burgers. Hij was professor aan de Universiteit van Wageningen en heeft onderzoek gedaan naar de beste plek in de wereld om CO2-uitstoot te compenseren. Dat bleek Indonesië te zijn en hij heeft daar met de lokale bevolking coöperaties opgezet waar ze bomen aanplanten nabij de rijstvelden. De opbrengsten daarvan komen ten gunste van de lokale bevolking.
“Binnen dit ‘Gula Gula Forest Programs’ hebben wij inmiddels al 70.000 bomen geplant en € 100.000,- geïnvesteerd, dat allemaal terechtkomt bij de gezinnen daar. CO2 Operate heeft het voor elkaar gekregen dat van iedere euro, 95 cent naar het doel gaat en niet naar het bestuur, of naar de marketing. Zo wordt er geïnvesteerd in de lokale economie en draagt het bij aan het herstel van de biodiversiteit.”
Geleerde lessen
Na zesentwintig jaar verlaat Gerwin Zalsman om Weever Circulair op te zetten en een deel van zijn tijd aan de slag te gaan bij Vakmensen – Activeren Participeren Leren Werken Welzijn in de regio Zwolle. Om zo werk te maken van zijn passie door circulariteit en inclusie aan elkaar te verbinden. Welke lessen neemt hij mee naar zijn nieuwe functie als directeur bij Weever Circulair?
“Voor mij was de opleiding tot jobcoach ontzettend belangrijk. Je leert echt luisteren naar mensen. Je voert diepgaande gesprekken waardoor je elkaar goed leert kennen. Je schept een vertrouwensband. Dat is de basis en vanuit daar ga je verder. Je leert begrip te hebben voor de beperkingen waar je tegenaan loopt met iemand.”
Bekijk hieronder de video:
Credits
Concept & redactie: Firma Twist
Regie & productie: Bandit
