De energietransitie is een van de grote maatschappelijke vraagstukken van deze tijd. Het vraagt om veranderingen die enorme impact hebben op de manier waarop we wonen, werken en leven. Kortom: het hele energiesysteem moet op de schop. Voor netwerkbedrijf Alliander gaat het daarbij niet alleen om wat hier allemaal voor nodig is, maar vooral hoe en met wie we dit gaan realiseren. “Iedereen moet de schouders zetten onder de energietransitie, de ‘wij’ is een veel ruimer begrip geworden afgelopen jaren”, aldus Joy Lodarmasse, aanjager Sociale Impact bij Alliander.
De menselijke kant
Netwerkbedrijf Alliander werkt aan een energievoorziening die iedereen onder gelijke condities toegang geeft tot betrouwbare, betaalbare en duurzame energie. “Alliander is voor de meeste Nederlanders een vrij onzichtbare organisatie. Tegelijkertijd hebben veel mensen via netbeheerder Liander, onderdeel van Alliander, dagelijks met ons bedrijf te maken. Zonder de kabels en leidingen die wij aanleggen en beheren, zou er bij de mensen thuis geen stroom uit het stopcontact komen, geen gas uit het fornuis en geen warm water uit de douche”, zegt Joy Lodarmasse.
Een belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid, waarbij aandacht voor het welzijn en de belangen van je stakeholders – medewerkers, leveranciers, partners, de lokale omgeving, de natuur – essentieel is. Oftewel: medemenselijk ondernemen om als organisatie toekomstbestendig te opereren.
“Ik denk dat we lang hebben gedacht dat ‘wij’ Alliander was, maar dat we nu echt inzien dat dat niet het geval is: we kunnen het immers niet alleen, met alle uitdagingen waar we voor staan”, aldus Joy Lodarmasse. “Voor mij gaat medemenselijk ondernemen over hoé we met al onze stakeholders samenwerken. Ik geloof dat je je echt op hartsniveau moet verbinden met je omgeving. Dat klinkt misschien gek, voor een technisch bedrijf zoals Alliander, waar alles draait om cijfers, veiligheid, controle. Maar in dit bedrijf werken mensen, onze stakeholders zijn mensen; niemand is harteloos. Die menselijke kant is misschien onderbelicht geweest, maar inmiddels onmiskenbaar verankerd in veel van onze processen.”
“Mensen die hier werken hebben ook hart voor wat ze doen, ze willen bijdragen aan een duurzame toekomst en de energietransitie waar we middenin zitten”, valt Roos Lourier, participatieadviseur en Diversiteit, Inclusie en Gelijkwaardigheid consultant bij Alliander, haar collega bij. “Er starten iedere maand zo’n 300 nieuwe medewerkers, die vooral impact willen maken.”
“De menselijke kant is misschien onderbelicht geweest, maar inmiddels onmiskenbaar verankerd in veel van onze processen.”
Kastjes als kunst
Roos kwam binnen bij Alliander als trainee en startte met een onderzoek naar de social impact van het versieren van elektriciteitshuisjes met kunst, een project dat vlak daarvoor was uitgevoerd. Eerder had de gemeente Arnhem namelijk aangeklopt bij Joy Lodarmasse, met het idee om de kasten van de netbeheerder als canvas beschikbaar te stellen aan kunstenaars. “Ik was net bezig met nadenken over onze rol in de omgeving, we liggen natuurlijk vooral onder de grond, mensen hebben geen idee. Maar die kastjes zijn zichtbaar, wat betekent dat voor de mensen die hiermee geconfronteerd worden? Ik was meteen enthousiast over het idee om de kastjes beschikbaar te stellen.”
Roos: “Als je ruimte inneemt, met die kasten, dan heb je een verantwoordelijkheid, ook om uit te leggen waarom je daar staat. Iedereen heeft er baat bij, we hebben ze nodig. Als je ze meer zichtbaar kan maken, dan biedt het ineens allerlei mogelijkheden, voor kunst maar bijvoorbeeld ook voor educatie.”
Uit het onderzoek van Roos bleek dat de huidige, vaak bekladde kastjes, negatief worden ervaren. Terwijl versierde kasten blijken bij te dragen aan het welzijn van mensen doordat zij een positief effect hebben op de veiligheid van een buurt, de betrokkenheid van buurtbewoners met elkaar en de buurt, en zorgen voor vrolijkheid, positiviteit én energiebewustzijn. En dát draagt weer bij aan de versnelling van de energietransitie. Dat is nogal wat, dus. Wat dat Alliander dan concreet oplevert? Lagere onderhoudskosten bijvoorbeeld, mede door de vermindering van graffiti. Daarnaast draagt het opvallende uiterlijk van de kastjes bij aan de veiligheid ervan. Ook betekent het een positiever imago: netbeheer Liander maakt de buurt mooier én houdt rekening met de wensen van de buurtbewoners.
De stem van de stakeholder
“Dit zorgt voor positieve communicatie tussen Liander en de buurt”, legt Joy uit. “Een mooi voorbeeld van onze rol in de samenleving en hoe we in verbinding staan met onze stakeholders. Ook door het onderzoek wat we deden, door met mensen in gesprek te gaan, de effecten letterlijk op straat te bevragen. Daar zit oprechte nieuwsgierigheid in, naar anderen, naar wat zij vinden. Daar begint het mee.”
Het is een typisch voorbeeld van het organiseren van medemenselijk ondernemen, in het actief op zoek gaan naar ‘de stem van de stakeholder.’ Daar heeft Alliander nog meer manieren voor: “We hebben verschillende stakeholder panels, die we actief uitnodigen om mee te praten over diverse onderwerpen. Zo zijn er ronde tafels met NGO’s, die bijvoorbeeld het klimaat of het onderwerp emancipatie representeren. Ik stelde vorig jaar slechts twee vragen: wat zie je ons doen en wat zou je aan ons willen vragen? De reacties daarop leverden een schat aan inzichten en ideeën op”, vertelt Joy.
“Vanuit mijn rol als participatieadviseur spreek ik ook met stakeholders zoals de Hersenstichting, als het gaat over het werken met jongeren met hersenletsel”, vult Roos aan. “Deze groep heeft vaak een bepaald verandervermogen opgedaan omdat ze zelf een life changing experience hebben meegemaakt. Die mensen nemen bepaalde waarden en ervaringen mee naar de werkplek. Datzelfde geldt voor ‘statushouders’; dit zien we inmiddels veel meer als ‘mensen met vluchtervaring’, collega’s die hebben moeten ervaren hoe het is om alles achter te laten. Natuurlijk, we vinden het belangrijk om mensen die meer ondersteuningsbehoefte hebben aan het werk te krijgen, maar niet vanuit een verplichting; wat deze groepen meenemen aan inzichten, is heel waardevol voor ons.”
“We gaan met mensen in gesprek te gaan, bevragen de effecten letterlijk op straat. Daar zit oprechte nieuwsgierigheid in, naar anderen, naar wat zij vinden.”
Luisteren is impact maken
Ook interne betrokkenheid en inspraak wordt georganiseerd. “We hebben een grote en actieve OR, veel medewerkers-netwerken en platforms om inspraak te faciliteren. De input die hieruit komt wordt weer gebruikt voor nieuwe dingen, events, of aanpassingen in beleid. Een concreet voorbeeld: de veiligheidskleding van onze buitendienstmedewerkers is ooit gemaakt voor mannen, maar intussen werken ook veel vrouwen bij ons. In een van de sessies met vrouwelijke collega’s kwam naar voren dat die kleding minder geschikt is voor vrouwen, zowel qua veiligheid, het zat veel te ruim, als qua esthetiek, vrouwen vonden het ook gewoon niet mooi. Eén vrouw sprak dit uit, kreeg bijval, en daardoor staat dit onderwerp nu op de radar bij het management. Klinkt simpel, maar op deze manier luister je gewoon, open en nieuwsgierig, naar je interne stakeholders.”
“Uiteindelijk gaat het om de impact die je maakt op de samenleving”, concludeert Joy Lodarmasse. “Op alle stakeholderdimensies: klanten, je omgeving, leveranciers en medewerkers. Dat begint bij luisteren, open en onbevangen. Zodat je in verbinding komt met elkaar. Dat is medemenselijk voor mij.”
Meer inspirerende verhalen lezen over medemenselijk ondernemen? Bekijk dan ook de andere praktijkvoorbeelden.
